De dubbele smaak van nostalgie

De bramenoogst van 2015 is verwerkt en mijn 83-jarige vader deelt de potten weer uit aan gretige familieleden en vrienden. Ik wed dat mijn neefjes in 2035 nog steeds zoete herinneringen hebben aan Opa's Bramenjam. Alles uit je jeugd, van thuis, zelfgemaakt, geeft een warm en vertrouwd gevoel, zo weten ook de marketeers van Unilever en de slager om de hoek. En ook al snappen we best dat er niet ergens een oma al die taartjes, stoofpotjes en jams staat te bereiden, stiekem worden we toch getriggerd door de ambachtelijke chips, oma's appeltaart en ouderwetse erwtensoep. Hoe kunstmatiger ons voedsel overkomt, hoe meer verkopers teruggrijpen op de emotie van vroeger.

Maar nostalgie draait enorm om vertrouwen. Fabrikanten die gebruik maken van deze tactiek moeten dan ook een beetje oppassen dat dit vertrouwen niet verdwijnt. In mijn ogen prijst de fabrikant daarmee z'n eigen waar feitelijk af en stimuleert jou om dat stoofpotrecept van oma eens op te zoeken. Ik verwacht dan ook dat de nostalgietrigger in de voedselmarketing op den duur averechts gaat werken.
Door al dat zelfmaakgevoel krijgen we steeds meer de behoefte om weer echt met onze handen in de klei, pardon het deeg te gaan wroeten. Die trend werd zichtbaar gedurende de crisis, maar is allang een groeiend fenomeen,  Dat heel Holland bakt is statistisch gezien bijna correct, en we maken inmiddels ook zelf groenten uit de eigen moestuin in.  Ook laten alllerlei (gesponsorde) kookprogramma's zien hoe leuk het is om je maaltijd vanaf scratch volgens ouderwets recept te produceren. Ik heb zelf onlangs mijn eerste eigengemaakte zuurkool gegeten en de zomertomaten gebruikt om homemade pastasaus in te vriezen. Ik kom de winter wel door.

Toch, dat vroeger alles beter was is een misvatting. Veel zelfgeproduceerd voedsel brengt ook risisco's met zich mee, en gek genoeg realiseren mensen zich niet meer zo dat bijvoorbeeld botulisme grotendeels is uitgebannen. We zijn niet uitsluitend voor het gemak massaal op fabrieksmatig geproduceerd voedsel overgestapt. En er was ooit een reden waarom oma de boontjes tot moes kookte.

Dat verpest natuurlijk wel het mooie beeld dat we van vroeger hebben. Wat mij betreft kunnen fabrikanten die nostalgische sfeer in hun boodschap veel meer combineren met de verworvenheden van de voedselindustrie in plaats van misleidende beeldvorming te creëren. Kijk juist naar de toekomst, leg meer nadruk op voedselveiligheid en moderne smaak, geef uitleg over nieuwe methoden en wees vooral open over de wijze waarop voedsel in de 21e eeuw geproduceerd wordt. Misschien is Foodwatch dan in 2035 niet meer nodig.